Τρίτη 24 Νοεμβρίου 2015

Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

    Ένα θέμα το οποίο αρκετά συχνά δουλεύεται το φθινόπωρο λόγω καιρού είναι το θέμα του νερού και συγκεκριμένα ο κύκλος του νερού. Έτσι κι εμείς, αν και ο καιρός δεν μας βοηθούσε, δουλέψαμε με τα παιδιά το θέμα αυτό.
    Ξεκινήσαμε με μια αναφορά στα καιρικά φαινόμενα και εστιάσαμε στη βροχή. Αναρωτηθήκαμε από τι φτιάχνεται η βροχή και πως βρέθηκε το νερό στον ουρανό. Αφού είδαν τα παιδιά ότι μάλλον δεν μπορούν να εξηγήσουν το φαινόμενο καταλήξαμε να φτιάξουμε ένα ιστόγραμμα στο οποίο καταγράφηκαν όσα τα παιδιά ήθελαν να μάθουν πάνω στο θέμα.


    Το θέμα αυτό, έδωσε την ευκαιρία να αναφερθούμε και σε κάποιο λεξιλόγιο με το οποίο τα παιδιά ήρθαν σε επαφή προσπαθώντας με τα πλαστικά γραμματάκια να αντιγράψουν λεξούλες.



    Το φαινόμενο της βροχής δεν είναι και τόσο απλό να το κατανοήσουν τα παιδιά. Γι αυτό, πέρα από το να το περιγράψουμε με λόγια κάναμε και το πείραμα της υγροποίησης των ατμών. Βράσαμε νερό και τα παιδιά είδαν το νερό να βγάζει υδρατμούς και δοκίμασαν να τους πιάσουν. Φυσικά κατάλαβαν ότι όταν πλησίαζαν, ενώ τα χέρια τους ήταν στεγνά, ξαφνικά τα ένιωθαν βρεγμένα. Επίσης, είδαν ότι ενώ το καπάκι που βάλαμε από πάνω ήταν στεγνό, μετά από  λίγη ώρα είχε από κάτω σταγονίτσες.


   Το είδαμε και σε συνολική εικόνα σαν φαινόμενο, προσθέτοντας σταδιακά τα βελάκια για να το ξεκαθαρίσουμε στο μυαλουδάκι μας όσο μπορούμε.


    Και μια και ασχοληθήκαμε λίγο με τα πειράματα, κάναμε με τα παιδιά και το πείραμα του Piaget για τη διατήρηση της ποσότητας. Ο παιδαγωγός αυτός υποστήριξε ( και δεν είχε άδικο) ότι τα παιδιά στην ηλικία αυτή,  αν βάλουμε την ίδια ποσότητα νερού σε ένα ψηλό και σε ένα χαμηλό ποτήρι, θα νομίζουν ότι το ψηλό έχει περισσότερο νερό από το χαμηλό. Δοκιμάσαμε λοιπόν, να μεταφέρουμε την ίδια ποσότητα νερού σε διάφορα σκεύη ώστε να καταλάβουν ότι δεν έχει σημασία το πώς φαίνεται αλλά το ότι η ποσότητα είναι ίδια. 



Βέβαια, για την κατανόηση του φαινομένου αυτού χρειάζεται και η απαραίτητη ωρίμανση του μυαλού του παιδιού και τα παιδιά προσχολικής ηλικίας ακόμα δυσκολεύονται να συλλάβουν τέτοιες έννοιες.   
    Στην καλύτερη κατανόηση του φαινομένου του κύκλου του νερού, μας βοήθησε και το ποίημα του Ζ. Παπαντωνίου « Από πού είσαι ποταμάκι;». Λέγοντάς το πολλές φορές, το κάναμε και εικόνα 


και αφού έμαθαν τα παιδιά τα λόγια το κάναμε και δραματοποίηση με ένα παιδί να κάνει το ποταμάκι και τα υπόλοιπα να ρωτάνε..

- Από που είσαι ποταμάκι;
- Από κείνο το βουνό.
- Πώς τον λέγαν τον παππού σου;
- Σύννεφο στον ουρανό.
- Ποιά είναι η μάνα σου;
- Η μπόρα.
- Πώς κατέβηκες στη χώρα;
- Τα χωράφια να ποτίσω και τους μύλους να γυρίσω.
- Στάσου λίγο να σε δούμε ποταμάκι μου μικρό...
- Βιάζομαι πολύ να φύγω ν' ανταμώσω το γυαλό!


    Κατά τη διάρκεια υλοποίησης του θέματος αυτού, χρησιμοποιήσαμε και αρκετά βιβλία ώστε να προκύψουν ωραίες συζητήσεις και τα παιδιά να κατανοήσουν καλύτερα το θέμα μέσα από τις ενδιαφέρουσες ιστορίες.







    Για να δώσουμε όμως ζωντάνια στο θέμα έπρεπε να βάλουμε και ήχο. Δοκιμάσαμε λοιπόν πρώτα με το σώμα μας και μετά με τα μουσικά όργανα να αποδώσουμε τους ήχους της βροχής. Μιας ψιχάλας, μιας βροχούλας, μιας καταιγίδας με κεραυνούς, μιας θύελλας. Τα παιδιά παρόλο που τα μουσικά όργανα συχνά είναι ευκαιρία για φασαρία, απέδωσαν σωστά τα φαινόμενα και φτιάξαμε έτσι μια ηχοϊστορία.


    Και για να γυμναστούμε λιγάκι είπαμε να περάσουμε πάνω από το ποταμάκι διασχίζοντας μια γέφυρα με διαφορετικό τρόπο κάθε φορά: περπατώντας κανονικά, μπουσουλώντας, κάνοντας κουτσό, προχωρώντας ανάποδα, στο πλάι και το ευχαριστηθήκαμε ιδιαίτερα.




    Προχωρώντας στη συνέχεια του θέματος, και θέλοντας να δούμε αν τα παιδιά κατανόησαν τις φάσεις που περνάει το νερό και που όλες μαζί τις ονομάζουμε κύκλο του νερού, τους δόθηκαν κάποιες εικόνες τις οποίες θα έπρεπε να βάλουν όχι μόνο στη σειρά αλλά και σε κύκλο βάζοντας και βελάκια.


Κάναμε την ίδια δουλειά και σε ατομική εργασία χρωματίζοντας, κόβωντας και κολλώντας τις εικόνες στη σωστή σειρά,


  αλλά και σε ομαδική εικαστική δημιουργία!!!




   Όμως ενώ θα μπορούσαμε να ασχοληθούμε περισσότερο με το θέμα της βροχής, ο καιρός κάθε άλλο παρά βροχερός ήταν. Αντί λοιπόν να φτιάξουμε ομπρελίτσες, είπαμε να μάθουμε με ποιο τρόπο έφερναν οι άνθρωποι τον παλιό καιρό το νερό στο σπίτι. Μια από αυτές τις φθινοπωρινές λιακάδες πήγαμε έναν μικρό περίπατο στα "Κρύα Νερά", τις πηγές του χωριού μας και περάσαμε υπέροχα! Σκεφτήκαμε από που έρχεται και πώς καταλήγει το νερό εκεί, χορέψαμε και τραγουδήσαμε το παραδοσιακό τραγούδι "Ένα νερό κυρα- Βαγγελιώ" και παίξαμε τις σταγονίτσες.


Ήπιαμε νεράκι για να ξεδιψάσουμε και να ξεκουραστούμε και συνεχίσαμε το παιχνίδι...






  Και κάπου εκεί βρήκαμε την ευκαιρία να πειραματιστούμε για άλλη μια φορά και να διαπιστώσουμε ότι τα φύλλα επιπλέουν στο νερό ενώ οι πέτρες βυθίζονται. Και μάλιστα όσα επιπλέουν, παρασύρονται από το ρεύμα και ταξιδεύουν.



   Και κάπως έτσι, ζωγραφίζοντας τις εντυπώσεις μας από την εκδρομούλα φτάσαμε στο τέλος του θέματος...
  
¨Ένα παιδί μιλάει στο ποτάμι¨




Πέμπτη 12 Νοεμβρίου 2015

ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΟΡΟ ΣΤΟ ΦΥΤΟ

    Ένα από τα θέματα που προγραμματίστηκαν να δουλευτούν με τα παιδιά μέσα στο φθινόπωρο, είναι αυτό που αφορά μια από τις αγροτικές εργασίες της εποχής αυτής, τη σπορά. Μια και η περιοχή μας είναι αγροτική, τα παιδιά υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχουν βιώματα και εμπειρίες από αγροτικές εργασίες οπότε το θέμα αυτό κίνησε το ενδιαφέρον τους.
     Σαν αφόρμηση διαβάσαμε ένα παραμυθάκι με στιχάκια το οποίο περιγράφει τη διαδικασία από το σιτάρι στο ψωμί ώστε να καταλάβουμε πώς μεγαλώνει και εξελίσσεται ένα από τα σποράκια, το σιταράκι. Μάθαμε να τραγουδάμε και το "Γεωργό"!



Ο Γεωργός

Ο γεωργός πάει στον αγρό, στον αγρό, στον αγρό. 
Ο γεωργός πάει στον αγρό πρωί σαν ξημερώσει.

Το χωράφι να οργώσει, να οργώσει, να οργώσει. 
Το χωράφι να οργώσει πρωί σαν ξημερώσει.

Τώρα σπέρνει το σιτάρι, το σιτάρι, το σιτάρι. 
Τώρα σπέρνει το σιτάρι πρωί σαν ξημερώσει.

Βροχή το πιάνει δυνατή, δυνατή, δυνατή. 
Βροχή το πιάνει δυνατή πρωί σαν ξημερώσει .

Με τον ήλιο μεγαλώνει, μεγαλώνει, μεγαλώνει.
Με τον ήλιο μεγαλώνει πρωί σαν ξημερώσει.

Κι έρχονται και το θερίζουν, το θερίζουν, το θερίζουν. 
Κι έρχονται και το θερίζουν πρωί σαν ξημερώσει.

Κι έρχονται και τ’ αλωνίζουν, τ’ αλωνίζουν, τ’ αλωνίζουν. 
Κι έρχονται και τ’ αλωνίζουν πρωί σαν ξημερώσει.

Και ο μύλος θα τ’ αλέσει, θα τ’ αλέσει, θα τ’ αλέσει .
Και ο μύλος θα τ’ αλέσει πρωί σαν ξημερώσει.

Κι έρχονται και το ζυμώνουν, το ζυμώνουν, το ζυμώνουν .
Κι έρχονται και το ζυμώνουν πρωί σαν ξημερώσει.

Και ο φούρνος θα το ψήσει, θα το ψήσει, θα το ψήσει. 
Και ο φούρνος θα το ψήσει πρωί σαν ξημερώσει .

Ψωμί κυρά πάρε να φας, για να φας, για να φας. 
Ψωμί κυρά πάρε να φας πρωί σαν ξημερώσει.



    Η αρχή του θέματος έγινε, όπως συνήθως, με ένα ιστόγραμμα στο οποίο καταγράφηκαν μαζί με τα παιδιά όλα όσα θα ήθελαν να μάθουν πάνω σε αυτό το θέμα.

      
    Δεν θα σήμαινε όμως κάτι για τα παιδιά η απλή εξιστόρηση των φάσεων   που περνάει ένα φυτό από τη στιγμή  που φυτεύεται ως σπόρος μέχρι που γίνεται καρπός ή δέντρο. Γι αυτό επιλέξαμε να δώσουμε στα παιδιά δυο σειρές εικόνων και να ζητήσουμε από εκείνα να βρουν τη λογική σειρά εξέλιξης. 




   Συζητήσαμε για τη διαδικασία του οργώματος και της σποράς στη σημερινή αλλά και στην παλαιότερη εποχή και παρατηρήσαμε τα μηχανήματα που βοηθούν τους αγρότες σε αυτές τις εργασίες.



    Βέβαια ο καλύτερος τρόπος να παρακολουθήσουμε την ανάπτυξη ενός φυτού είναι να το φυτέψουμε εμείς οι ίδιοι. Ετσι, τα παιδιά μπήκαν και στην διασκεδαστική διαδικασία του φυτέματος σπόρων σε βαμβάκι ώστε να έχουμε πιο γρήγορα αποτελέσματα. Έτσι φτιάξαμε τα ατομικά μας χωραφάκια και τα βάλαμε στο περβάζι ώστε να τα βλέπει ο ήλιος.




   Μάλιστα φτιάξαμε και έναν πίνακα για να καταγράφουμε τα αποτελέσματα της εξέλιξης των σπόρων μας. Αυτό μας βοηθάει να παρατηρούμε τα χωραφάκια μας καθημερινά και να τα φροντίζουμε ποτίζοντάς τα όποτε χρειάζεται.Δοκιμάσαμε επίσης να πειραματιστούμε φυτεύοντας ένα χωραφάκι χωρίς να το ποτίζουμε, ένα χωρίς φως (που το κρύψαμε μέσα σε ένα ντουλάπι), για να δούμε τι θα συμβεί. 




   Αφού φύτεψαν τα παιδιά, μπήκαν στη διαδικασία να κάνουν προβλέψεις για το τι χρειάζονται τα φυτά για να μεγαλώσουν και τι θα γίνει αν δεν υπάρχουν αυτές οι συνθήκες. Με τον τρόπο αυτό, κατανόησαν και το λόγο που το φθινόπωρο είναι η εποχή που οι αγρότες σπέρνουν. Κατέληξαν ότι αυτό που οπωσδήποτε χρειάζονται τα φυτά είναι νερό, και άρα βοηθούν πολύ οι φθινοπωρινές βροχές, αέρας, χώμα, και φως ( ή ήλιο για τα χωράφια). Τις λεξούλες αυτές τις βάλαμε και σε έναν πίνακα για να τις θυμόμαστε.


Στη συνέχεια τις κόψαμε και τις κολλήσαμε και σε ένα φύλλο εργασίας.


Επειδή μας άρεσε πολύ να παίζουμε με τους σπόρους και να τους παρατηρούμε τους ταξινομήσαμε και φτιάξαμε ένα "χωράφι" που τους χώρεσε όλους!



Να και η ζωγραφιά ενός μικρού καλλιτέχνη που εμπνεύστηκε από το θέμα και δημιούργησε. Μάλιστα μας εξήγησε ότι τις ρίζες τις έκανε μαύρες και όχι άσπρες όπως είπαμε, για να φαίνονται  πάνω στο καφέ χώμα!



    Προχωρώντας προς το κλείσιμο του θέματος, τα παιδιά κλήθηκαν να βάλουν και σε ατομικό φύλλο εργασίας στη λογική σειρά την ανάπτυξη ενός φυτού και ουσιαστικά τον κύκλο που γίνεται με τους σπόρους.


 



Δεν τα πήγαμε και άσχημα,ε;






   


     

Δευτέρα 9 Νοεμβρίου 2015

28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ


    Κάθε χρόνο τέτοιο καιρό, πλησιάζοντας η εθνική γιορτή της 28ης Οκτωβρίου, δίνεται και σε εμάς η ευκαιρία να συζητήσουμε με τα παιδιά τα γεγονότα της εποχής εκείνης αλλά  και να επικεντρωθούμε και στην αξία της ειρήνης την οποία βιώνουν τα παιδιά σήμερα.
    Ξεκινήσαμε διηγούμενοι τα ιστορικά γεγονότα και δείχνοντας εικόνες αλλά και εφημερίδες της εποχής εκείνης. 





    Τα παιδιά εξέφρασαν τα συναισθήματά τους και προσπάθησαν να μπούν και στη θέση των ηρώων αλλά και των γυναικών για να πουν τι θα ένιωθαν. Στη διήγηση και τη συζήτηση , βοήθησε πολύ και το βιβλίο του Φ. Μανδηλαρά « Το έπος του ‘40».


    Όπως και κάθε θέμα που αναπτύσσεται στην τάξη, έτσι και το θέμα αυτό εισήγαγε κάποιο λεξιλόγιο. Ευκαιρία ήταν ,λοιπόν, να προσπαθήσουν τα παιδιά να συνθέσουν λέξεις που τις έβλεπαν γραμμένες με τη βοήθεια πλαστικών γραμμάτων.



   Έτσι γράψαμε και τη λέξη "ΣΗΜΑΙΑ" σε ένα φύλλο εργασίας και μάλιστα κάποια παιδιά θέλησαν να τη ζωγραφίσουν αυθόρμητα.



    Για να στολίσουμε την τάξη, φτιάξαμε  σε ομάδες και μετά συνθέσαμε από μια ομαδική εργασία  το κάθε τμήμα με τη λέξη ΟΧΙ, τη λέξη η οποία κυριαρχεί στις διηγήσεις μας αλλά και είναι και η ευκολότερη να θυμούνται και να γράφουν τα παιδιά. 




    Εκτός όμως από την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, στις 27 Οκτωβρίου γιορτάζουμε και τη γιορτή της σημαίας. Για το σκοπό αυτό, αφού μιλήσαμε για το σχέδιο και τα χρώματα της ελληνικής σημαίας και το πώς επιλέχτηκαν, και διαβάσαμε το κείμενο της Γαλάτειας Σουρελή με τον τίτλο «Ασπρογάλανο πανί» τα παιδιά έφτιαξαν την ατομική τους σημαιούλα κόβωντας και κολλώντας χαρτάκια γλασέ.






    Αυτό όμως που θα πρέπει να μείνει στα παιδιά, είναι η αξία της ειρήνης. Εγινε, λοιπόν, κουβέντα για τα δεινά του πολέμου, φέρνοντας και σαν παράδειγμα τους Σύριους πρόσφυγες που περνούν από την Καβάλα. Τα παιδιά, μίλησαν για το τι σημαίνει γι αυτά ειρήνη και τι εικόνες φέρνει στο νου τους. Οι απαντήσεις τους γράφτηκαν στα πέταλα ενός λουλουδιού το οποίο ονομάστηκε « Το λουλούδι της ειρήνης» και στόλισε την τάξη μας…… 



   Αφού παρατηρήσαμε και διαχωρίσαμε εικόνες πολέμου και ειρήνης ζωγραφίσαμε πώς φανταζόμαστε τον πόλεμο και την ειρήνη, μάθαμε το σήμα της ειρήνης, το σήμα της νίκης και φτιάξαμε τα περιστεράκια της ειρήνης με τις παλάμες μας.




    Στο μεταξύ προετοιμαζόμασταν για τη γιορτούλα μας με ποιήματα, τραγούδια και σκετς ώσπου ήρθε η ώρα να τα παρουσιάσουμε στα παιδιά και τις κυρίες της άλλης τάξης.







   Και κλείσαμε τη γιορτούλα μας με λίγη συγκίνηση με το τραγούδι της Μαρινέλας ¨Μάνα θα τους περιμένει¨


...αλλά και το θετικό μήνυμα της ειρήνης βλέποντας και ένα πολύ όμορφο βίντεο για να καταλάβουμε ότι ο πόλεμος δεν είναι παιχνίδι.