Το σταφύλι αποτελεί από τα αρχαία χρόνια,το δημοφιλέστερο ίσως φρούτο στη χώρα μας.Σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές, ο Διόνυσος διέδωσε στον κόσμο την καλλιέργεια του αμπελιού και τα χαρακτηριστικότερα σύμβολά του ήταν εκτός από τον κισσό,το κλήμα, το σταφύλι και το κρασί. Το αμπέλι και το κρασί έχουν άρρηκτα συνδεθεί και με τη χριστιανική μας παράδοση: από τα γνωστότερα θαύματα του Ιησού είναι αυτό στο γάμο στην Κανά,όπου ευλόγησε το νερό για να μετατραπεί σε κρασί.Ας μην ξεχνάμε πως στη Θεία Μετάληψη κοινωνούμε κρασί.......
Ο τρύγος και το πατητήρι είναι ένα θέμα για το νηπιαγωγείο που διδάσκεται στην αρχή της σχολικής χρονιάς (Σεπτέμβριο-Οκτώβριο).Οι επισκέψεις στα πατητήρια,η γεύση των σταφυλιών και των παραγώγων τους αλλά και η εφαρμογή συνταγών για την παρασκευή μουστοκούλουρων είναι κάποιες δραστηριότητες που φέρνουν τα παιδιά σε επαφή με το θέμα και τους δίνει τη δυνατότητα να αποκτήσουν δυνατές εμπειρίες γι αυτό.
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ
ΓΛΩΣΣΑ
Το συγκεκριμένο θέμα έχει ένα αρκετά πλούσιο λεξιλόγιο με το οποίο τα παιδιά ήρθαν σταδιακά σε επαφή.Ξεκινήσαμε από τις απλούστερες λέξεις ( αμπέλι-τσαμπί-ρόγα κτλ) και απο αινίγματα, τραγούδια και ποιήματα με θέμα το σταφύλι. Στόχος ήταν ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου των παιδιών αλλά και η εξοικείωσή τους με μορφές λόγου όπως το αίνιγμα και ο έμμετρος στίχος.
Το αίνιγμά μας είναι: "Στο δρόμο που περπάταγα
μια πέρδικα εμάδαγα
τα φτερά της έτρωγα
το κορμί της πέταγα.
Τι είναι; TO ΣΤΑΦΥΛΙ
Προχωρώντας το θέμα, το λεξιλόγιο έγινε πιο δύσκολο μια και αναλύσαμε με τα παιδιά όλα τα στάδια τα οποία ακολουθούνται από την συλλογή των σταφυλιών, τον τρύγο, ώσπου να έχουμε κρασί.Τι είναι το πατητήρι, η ζύμωση, η παλαίωση, το βαρέλι. Τα παιδιά έδειξαν ενδιαφέρον και η καθημερινή επανάληψη των λέξεων αυτών οδήγησε στην αφομοίωσή τους. Βοήθησε, βέβαια, σε αυτό και ο πίνακας αναφοράς και η παιγνιώδης χρήση του.
Στην αρχή βρίσκουμε πως λέγεται η διεργασία που εικονίζεται κάθε φορά.....
......και μετά ταυτίζουμε τις λέξεις και τις επαναλαμβάνουμε δυνατά.
Αφού μάθαμε τις λέξεις, θελήσαμε να τις ενώσουμε και με άλλες και έτσι να προύψουν σύνθετες λέξεις.Π.χ. μούστος + κουλούρι= μουστοκούλουρο, αμπέλι + φύλλο = αμπελόφυλλο.Μιλήσαμε για τις λέξεις αυτές και παίξαμε παιχνίδια προσπαθώντας να φτιάξουμε κι εμείς τις δικές μας.
Τέλος, επεξεργαστήκαμε και την έκφραση " Θέρος,Τρύγος,Πόλεμος" που θέλει να υποδηλώσει το πόσο γρήγορα θα πρέπει να γίνεται ο τρύγος ( όπως το θέρισμα και ο πόλεμος) για να μη χαλάνε τα σταφύλια και γίνονται ακατάλληλα για επεξεργασία.
Άλλη μια δραστηριότητα,, πιο διασκεδαστική για τα παιδιά, ήταν η ανάγνωση του Αισώπειου μύθου " Η Αλεπού και τα σταφύλια".
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
Μια απο τις πρώτες μαθηματικές ( ή ίσως προμαθηματικές) διαδικασίες είναι η ομαδοποίηση. Γι'αυτό και μιλώντας για τη σταφίδα ως προϊόν του σταφυλιού, ζητήθηκε απο τα παιδιά να ξεχωρίσουν σε δυο ομάδες τις ανακατεμένες σταφίδες.
Τα παιδιά δοκίμασαν τις σταφίδες και κατόπιν κλήθηκαν να εκφράσουν ποιο είδος (ξανθές ή μαύρες) προτιμάνε.Κάποιος ανέλαβε να καταγράψει αυτές τις προτιμήσεις και να μας δώσει και αριθμητικά το αποτέλεσμα. Ετσι κλήθηκαν να κάνουν και καταμέτρηση.
 |
| Το αποτέλεσμα έλεγε......ισα ισα.! |
Άλλη μια προμαθηματική διαδικασία ήταν η σειροθέτηση που έκαναν τα παιδιά στα στάδια παραγωγής του κρασιού.και η διαδικασία αυτή οδήγησε σε απαρίθμηση αφού τα παιδιά τοποθέτησαν αριθμούς για να θυμούνται τη σειρά των σταδίων αυτών.
 |
| Δεν τα κατάφεραν και ασχημα! |
ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Οι ασκήσεις αυτές, είναι ασκήσεις γεύσης, οσμής και αφής, οι οποίες εισάγουν τα νήπια στις αντίστοιχες έννοιες (λείο, τραχύ, γλυκό, ξινό κτλ) και σε έννοιες χρωμάτων και ποσοτήτων. Οι ασκήσεις αυτές είναι απαραίτητες ιδιαίτερα στην αρχή της χρονιάς προκειμένου να διαπιστωθεί το επίπεδο των γνώσεων των νηπίων σχετικά με τις έννοιες αυτές, οι οποίες χρειάζονται και υποβοηθούν στην κατανόηση των προμαθηματικών διαδικασιών.
Για το σκοπό αυτό, τα παιδιά χρειάστηκε να δοκιμάσουν τα διάφορα είδη του σταφυλιού (άσπρα, μαύρα, ροζακι) αλλά και τα παράγωγά του, η σταφίδα, το κρασί, το ξύδι.
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
Το σταφύλι και ο τρύγος είναι ένα θέμα που έχει εμπνεύσει πολλούς καλλιτέχνες κατα καιρούς. Ιδιαίτερα διαδεδομένη στα έργα των καλλιτεχνών αυτών είναι η μορφή του Διονύσου, του θεού του κρασιού και της διασκέδασης.
Δείξαμε, λοιπόν, στα παιδιά τον πίνακα του Θεόφιλου που απεικονίζει το Διόνυσο αλλά και άλλες μορφές τέχνης όπως το μωσαϊκό και η ξυλογλυπτική.
 |
Πίνακας του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ με τίτλο " Βάκχος ο θεός του κρασιού
Φιλοτεχνήθηκε το 1931. |
Πώς να μην εμπνεύσει το θέμα αυτό κι εμάς;
Εφτιαξαν τα παιδιά τσαμπιά με σταφύλια χρησιμοποιώντας την τεχνική του τυπώματος. Βούτηξαν το φελλό στη μπογιά.......
.......και το αποτέλεσμα.....
........λαχταριστό!
Δουλεύοντας όμως και ομαδικά, τα παιδιά έφτιαξαν σταφύλια, ένα τσαμπί απο κάθε χρώμα χρησιμοποιώντας μπαλάκια απο γκοφρέ.
Επειδή όμως τα παιδιά είναι κάποιες φορές πιο δημιουργικά απ'όσο ίσως εμείς περιμένουμε, έφτιαξαν και έργα με υλικά που χρησιμοποιούν για παιχνίδι και ορίστε τι προέκυψε:
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Δεν θα υπήρχε ωραιότερος τρόπος εμπέδωσης του θέματός μας απο μια επίσκεψη σε ένα οινοποιείο.Για το σκοπο αυτο, κανονίσαμε να επισκεφτούμε το οινοποιείο του Συμεωνίδη στο Ελαιοχώρι Καβάλας.
Φτάνοντας εκεί τα παιδιά έκαναν μια βόλτα στον αμπελώνα του οινοποιείου. Τα σταφύλια είναι ήδη μαζεμένα.
Μπαίνοντας στο οινοποιείο μας υποδέχτηκε ο κος Στέφανος, μας μίλησε για τη δουλειά του και μας ξενάγησε στο χώρο.
Μας έδειξε το μηχάνημα που πατά τα σταφύλια και βγάζει το μούστο......
........τα βαρέλια που μπαινει και γινεται η ζύμωση.........
......και τα ξύλινα βαρέλια που γίνεται η παλαίωση. Τα παιδιά πλησίασαν να τα δουν απο κοντά και να τα αγγίξουν.
Λίγο πιο μακριά απο το οινοποιείο βρίσκεται ο χώρος εμφιάλωσης
Εκεί είδαμε τη μηχανή που πλένει τα μπουκάλια, τα γεμίζει κρασί, τοποθετεί το φελλό και την ετικέτα
Οταν ετοιμαστεί το μπουκάλι τοποθετείται μέσα σε κιβώτιο και είναι έτοιμο για την αγορά.
Η μέρα μας τελείωσε με φαγητό και παιχνίδι στον εξωτερικό χώρο του Μουσείου Ελιάς.
Ευχαριστούμε όλους για τη φιλοξενία!!!!
Το καλύτερο τέλος για το θέμα μας ήταν η παρασκευή μουστοκούλουρων. Η συνταγή μας είχε......
Ζάχαρη ......
Λάδι......
Μούστο.....
Χτυπάμε με το μίξερ.......
Ρίχνουμε το αλεύρι.....
Και όταν έγινε η ζύμη ξεκινήσαμε να πλάθουμε.
Και έτοιμα για ψήσιμο.
Δεν κρατιόμαστε να δοκιμάσουμε.
Καλη όρεξη!!!!
